Luminantie is een maat voor de hoeveelheid licht die van een oppervlak wordt uitgestraald of reflected en die door een waarnemer wordt gezien. Het wordt uitgedrukt in candela per vierkante meter (cd/m²) en is een belangrijke factor in het bepalen van hoe helder of fel een object lijkt in de context van verlichting. Luminantie verschilt van lumen, dat de totale lichtopbrengst van een lichtbron meet, omdat luminantie specifiek te maken heeft met hoe het licht op een oppervlak wordt waargenomen, afhankelijk van de oppervlakte-eigenschappen (zoals kleur en reflectie) en de kijkhoek.

Wat is luminantie?

Luminantie beschrijft dus niet alleen hoeveel licht er uit een bron komt, maar ook hoe het licht wordt gepercipieerd door een observerende waarnemer. Het houdt rekening met de helderheid van een oppervlak dat licht reflecteert of uitstraalt, afhankelijk van het invallende licht en de reflecterende eigenschappen van dat oppervlak.

Luminantie is een maat voor de visuele perceptie van helderheid en wordt sterk beïnvloed door het licht dat op een oppervlak valt, de reflectie van dat oppervlak en de hoek van de waarneming. Twee oppervlakken die dezelfde hoeveelheid lumen uitstralen, kunnen verschillende niveaus van luminantie hebben afhankelijk van hun eigenschappen (bijvoorbeeld een zwarte vloer reflecteert minder licht dan een witte vloer).

Hoe wordt luminantie gemeten?

Luminantie wordt gemeten met een instrument dat een luminantiemeter of fotometer wordt genoemd. Dit apparaat meet de hoeveelheid licht die van een oppervlak komt en hoeveel daarvan wordt gezien vanuit een bepaalde kijkhoek. De eenheid van luminantie is cd/m² (candela per vierkante meter). Hoe meer candela per vierkante meter, hoe helderder het oppervlak verschijnt.

• 1 candela (cd) is de lichtsterkte van een bepaalde lichtbron in een specifieke richting.
• 1 vierkante meter (m²) is de oppervlakte van het object of de bron die wordt geanalyseerd.

Voorbeeld

Stel je voor dat je naar twee schermen kijkt: een OLED-scherm en een LCD-scherm. Hoewel beide schermen dezelfde hoeveelheid licht kunnen uitstralen (d.w.z. ze hebben dezelfde lumen), zal het OLED-scherm waarschijnlijk meer luminantie hebben, omdat het directe licht uitstraalt in plaats van licht te reflecteren. Dit maakt het OLED-scherm helderder, afhankelijk van de hoek van waarneming.

Belang van luminantie

1. Visueel comfort: Luminantie heeft invloed op het visuele comfort van een ruimte. Een te hoge luminantie kan vermoeidheid van de ogen veroorzaken, terwijl een te lage luminantie kan leiden tot onduidelijke visuele waarneming. Daarom is het belangrijk om een balans te vinden bij het ontwerp van verlichting, bijvoorbeeld in werkruimten en woonkamers.
2. Verlichting en ontwerp: In de architectuur en interieurontwerpen wordt luminantie gebruikt om een optimale visuele ervaring te creëren. Bijvoorbeeld, een monitorkijkhoek in een kantoor wordt zo ontworpen dat de luminantie van de monitor overeenkomt met de omgevingsverlichting om verblindingsproblemen te voorkomen.
3. Beeldschermen en displays: Luminantie speelt een grote rol in de technologie van beeldschermen. De luminantie van een tv- of computerscherm bepaalt hoe helder het beeld wordt weergegeven, wat belangrijk is in verschillende lichtomstandigheden. Het wordt vaak aangepast in moderne apparaten om de zichtbaarheid te verbeteren, bijvoorbeeld in fel verlichte omgevingen.
4. Beveiliging en verkeersverlichting: Luminantie is belangrijk in openbare ruimtes zoals straatverlichting en verkeersborden, waar het visueel comfort en de zichtbaarheid voor bestuurders en voetgangers beïnvloedt. Te weinig luminantie kan leiden tot onveiligheid.

Luminantie en luminantiecontrast

Een ander belangrijk aspect van luminantie is luminantiecontrast, wat het verschil in luminantie tussen twee gebieden of objecten beschrijft. In veel gevallen is hoog luminantiecontrast wenselijk, omdat het helpt om objecten beter zichtbaar te maken. Denk bijvoorbeeld aan verkeerslichten, waar een groot luminantiecontrast tussen het groene en rode licht het gemakkelijk maakt om snel te herkennen welk licht aan is.

Samenvatting

Luminantie is de maat voor de hoeveelheid licht die van een oppervlak uitstraalt en zichtbaar is voor een waarnemer, gemeten in candela per vierkante meter (cd/m²). Het verschilt van lumen, omdat lumen de totale lichtopbrengst van een bron meet, terwijl luminantie zich richt op hoe dat licht wordt waargenomen op een specifiek oppervlak, afhankelijk van de reflectie en kijkhoek. Luminantie is belangrijk voor visueel comfort, verlichtingontwerpen, de technologie van beeldschermen, en ook in openbare veiligheidstoepassingen. Het helpt te bepalen hoe helder of zichtbaar een object lijkt in een specifieke omgeving.