Het Bouwbesluit is de wet- en regelgeving in Nederland die de minimale eisen stelt voor de constructie en veiligheid van gebouwen, inclusief de eisen voor verlichting. Het doel van het Bouwbesluit is om ervoor te zorgen dat gebouwen veilig, gezond en toegankelijk zijn voor alle gebruikers. Verlichting speelt hierbij een belangrijke rol, vooral in termen van veiligheid, gezondheid, en comfort.

Verlichtingseisen in het Bouwbesluit:

In het Bouwbesluit worden er verschillende eisen gesteld aan verlichting in gebouwen. Dit heeft betrekking op zowel noodverlichting als algemene verlichting. De verlichting moet voldoen aan de technische voorschriften die het gebruik van het gebouw bevorderen, zowel in normale omstandigheden als in geval van een noodsituatie. Hieronder worden enkele belangrijke aspecten van verlichting in het Bouwbesluit besproken:

1. Noodverlichting:

Volgens het Bouwbesluit moeten noodverlichtingssystemen worden aangelegd in gebouwen die door de aard van hun gebruik of de omvang van het gebouw bijzonder risico met zich meebrengen bij een noodsituatie, zoals brand of stroomuitval. Noodverlichting is essentieel voor het veilig en snel kunnen evacueren van een gebouw, en moet voldoen aan de volgende eisen:

• Verlichting van vluchtroutes: De vluchtroutes moeten goed verlicht zijn zodat mensen snel en veilig het gebouw kunnen verlaten. Dit omvat zowel noodverlichting langs gangen en trappenhuizen als bij de uitgangen van het gebouw.
• Verlichting van risicovolle ruimtes: Ruimtes waar gevaar kan ontstaan (bijvoorbeeld door vuur of rook), moeten ook adequaat worden verlicht zodat mensen zich kunnen oriënteren en evacueren.
• Minimale lichtsterkte: De verlichting op de vluchtroutes moet voldoen aan een minimale lichtsterkte, vaak gedefinieerd in lux (de maat voor verlichting). De norm voor noodverlichting wordt vaak gedefinieerd in de NEN 1010 en NEN-EN 1838 normen.
• Autonome werking: Noodverlichting moet onafhankelijk kunnen functioneren bij een stroomuitval, meestal via batterijen die voor een bepaalde tijd (meestal 1 tot 3 uur) de verlichting van de noodverlichting kunnen waarborgen.

2. Verlichting van werkplekken:

Het Bouwbesluit stelt eisen aan de verlichting in werkruimten om de gezondheid en het comfort van de gebruikers te waarborgen. De verlichting moet:

• Voldoende zijn voor de taak die uitgevoerd wordt: In werkruimten moet voldoende licht aanwezig zijn om veilig te kunnen werken, zonder vermoeidheid of gezondheidsklachten te veroorzaken.
• Aangepast zijn aan de aard van het werk: Er wordt rekening gehouden met de aard van het werk (bijvoorbeeld kantoorwerk, productiewerk of laboratoria), waarbij bepaalde lichtsterkte en lichtverdeling vereisen dat men rekening houdt met de activiteit die in de ruimte plaatsvindt.

3. Verlichting in openbare en gemeenschappelijke ruimten:

Verlichting in openbare en gemeenschappelijke ruimten zoals trappenhuizen, gangen en andere doorgangen in gebouwen moet voldoen aan de eisen van het Bouwbesluit. Dit heeft te maken met:

• Veiligheid: Mensen moeten in staat zijn zich gemakkelijk te verplaatsen en evacueren.
• Zichtbaarheid en oriëntatie: De verlichting moet helder genoeg zijn om mensen te helpen bij het vinden van de juiste route of uitgangen.

4. Energieprestatie:

Het Bouwbesluit legt ook eisen op voor de energieprestatie van gebouwen, wat betreft zowel verwarming, isolatie als verlichting. Er wordt nadruk gelegd op:

• Efficiënt energiegebruik: Het gebruik van energiezuinige verlichtingssystemen zoals LED-verlichting wordt aangemoedigd om de energieconsumptie te verminderen.
• Daglichttoetreding: Er moeten voldoende ramen of andere middelen zijn om daglicht naar binnen te laten, wat het gebruik van kunstmatige verlichting kan verminderen en bijdraagt aan het comfort en de energieprestatie van het gebouw.

5. Toegankelijkheid:

Voor gebouwen die toegankelijk moeten zijn voor mensen met een beperking, stelt het Bouwbesluit eisen voor verlichting die goed zichtbaar en leesbaar is voor mensen met visuele beperkingen. Dit kan bijvoorbeeld betrekking hebben op:

• Contrastverlichting: Voor mensen met een visuele beperking is het belangrijk dat er voldoende contrast is tussen de verlichting en de omgeving.
• Duidelijke verlichting van nooduitgangen en waarschuwingsborden die goed zichtbaar zijn, ook voor mensen die slecht zien.

6. Verlichting van gevels en buitenruimten:

Sommige gebouwen, vooral commerciële gebouwen, moeten voldoen aan verlichtingseisen die ook betrekking hebben op de verlichting van de buitengebieden en gevels. Dit kan bijvoorbeeld relevant zijn voor het verbeteren van de veiligheid rondom het gebouw, zodat mensen zich buiten goed kunnen oriënteren.

Samenvatting:

Het Bouwbesluit legt duidelijke regels en normen vast voor verlichting in gebouwen, met nadruk op veiligheid, gezondheid, en energie-efficiëntie. Het regelt zaken zoals noodverlichting, verlichting op werkplekken, en toegankelijke verlichting. Het doel is om ervoor te zorgen dat gebouwen niet alleen veilig en functioneel zijn, maar ook bijdragen aan het comfort en welzijn van de gebruikers, terwijl ze voldoen aan de noodzakelijke wettelijke eisen en normen.