Glare (of lichtoverlast) is een visueel fenomeen waarbij te fel of slecht gerichte verlichting een verstorend effect heeft op de ogen van een persoon, wat het zicht belemmert en ongemak veroorzaakt. Het kan zowel direct als indirect zijn en kan de prestaties, concentratie en het comfort verminderen, vooral in omgevingen waar gedetailleerd werk of focus vereist is.
Soorten glare
1. Directe glare
- Oorzaak: Dit gebeurt wanneer je direct in fel licht kijkt, bijvoorbeeld in een lamp of een scherm zonder voldoende afscherming of dimming.
- Gevolgen: Het veroorzaakt tijdelijke verblinding of ongemak omdat het de ogen overbelast met licht. Het kan tijdelijk het zicht verminderen, wat gevaarlijk kan zijn in situaties zoals autorijden of werken met machines.
2. Indirecte glare
- Oorzaak: Dit gebeurt wanneer het licht van een bron wordt weerkaatst door oppervlakken zoals vloeren, muren of meubels, waardoor het indirect het gezichtsveld beïnvloedt.
- Gevolgen: Het kan net zo storend zijn als directe glare, vooral wanneer het licht op glanzende oppervlakken reflecteert. Dit type glare komt vaak voor in kantoren met grote ramen of in keukens met glazen oppervlakken.
Oorzaken van glare
1. Onvoldoende afscherming van verlichting
- Wanneer lampen niet goed zijn afgeschermd of verkeerd geplaatst, kunnen ze direct in de ogen schijnen, wat leidt tot verblinding. Dit kan gebeuren bij verlichting van straatlantaarns of bureaulampen die niet goed zijn ingesteld.
2. Te hoge lichtintensiteit
- Te felle verlichting, bijvoorbeeld in openbare ruimtes of werkruimtes, kan een te grote hoeveelheid licht naar het oog sturen, wat leidt tot visuele stress en ongemak.
3. Reflectie van licht
- Glanzende oppervlakken zoals computerschermen, glazen tafels of gladde vloeren kunnen licht reflecteren, waardoor het onbedoeld in het gezichtsveld komt en glare veroorzaakt.
4. Ongepaste verlichting in contrast met omgevingslicht
- Glare kan optreden wanneer een fel verlichte ruimte of object in contrast staat met een veel donkere omgeving, wat het moeilijk maakt om details goed te zien.
Gevolgen van glare
1. Verminderd zicht
- Glare kan het zicht tijdelijk of langdurig belemmeren, wat vooral gevaarlijk is bij activiteiten zoals autorijden of werkzaamheden met gevaarlijke machines.
2. Oogvermoeidheid en ongemak
- Langdurige blootstelling aan glare kan leiden tot oogvermoeidheid, hoofdpijn en spanning in de ogen, wat de concentratie en productiviteit kan beïnvloeden.
3. Veiligheidsrisico’s
- In omgevingen waar nauwkeurigheid en focus vereist zijn, zoals in ziekenhuizen, fabrieken of verkeersomstandigheden, kan glare leiden tot fouten en ongelukken.
4. Verlies van contrast
- Glare vermindert het vermogen om verschillen in helderheid en detail te zien. Dit kan vooral problematisch zijn voor mensen die werken met kleine letters of in lage verlichting.
Hoe glare te vermijden of te verminderen
1. Goede verlichtingafscherming
- Zorg ervoor dat lichtbronnen goed afgeschermd zijn om directe schijnwerping van licht in de ogen te voorkomen. Dit kan worden bereikt door het gebruik van afschermende armaturen of diffusers die het licht gelijkmatiger verspreiden.
2. Gebruik van gedimde verlichting
- Dimbare verlichting kan helpen om de lichtintensiteit aan te passen afhankelijk van de activiteit of de tijd van de dag, wat glare voorkomt.
3. Plaatsing van verlichting
- Strategisch geplaatste verlichting kan helpen om lichthinder te minimaliseren. Bijvoorbeeld, bij het werken met een computer kan het nuttig zijn om de verlichting van boven te vermijden en verlichting op de zijkant van het bureau te richten.
4. Vermijden van reflecterende oppervlakken
- Het gebruik van matte en niet-reflecterende oppervlakken kan helpen om indirecte glare door reflecties te verminderen. In werkruimtes kunnen matte bureaus, beeldschermen en ramen met anti-reflecterende coating ook het probleem beperken.
5. Kleurtemperatuur en contrast
- Het kiezen van de juiste kleurtemperatuur en verlichting die niet te fel is, kan helpen om het contrast tussen verlichte en donkere gebieden te verminderen, waardoor verblinding wordt voorkomen.
Gebruik van glare in ontwerpen (positieve toepassingen)
In sommige gevallen kan glare ook bewust worden gebruikt voor ontwerpeffecten. Bijvoorbeeld, in theaters of filmsets kan gecontroleerde verlichting een dramatisch effect creëren door het gebruik van glare om de aandacht te vestigen op een bepaald punt in de scène.
Glare is dus een belangrijk aspect van verlichting dat goed gecontroleerd moet worden om het welzijn van mensen te waarborgen, vooral in omgevingen waar visueel comfort en veiligheid cruciaal zijn. Het beheersen van glare door het kiezen van de juiste verlichting, afscherming en plaatsing is essentieel voor het creëren van een aangename en veilige omgeving.