Een hogedrukontladingslamp (HPS-lamp, van het Engelse High-Pressure Sodium lamp) is een type gasontladingslamp die werkt door een elektrische boog te creëren tussen twee elektroden in een gasmengsel onder hoge druk. Deze lampen worden veel gebruikt voor buitenverlichting, industrieële verlichting, en plantenverlichting (zoals in kassen en kweektenten).
Kenmerken van een hogedrukontladingslamp (HPS):
-
Lichtkleur: HPS-lampen geven een geel-oranje licht af, dat een vrij warm en diffuus effect heeft. Dit maakt ze ideaal voor straatverlichting, maar ook voor de bloei en vruchtvorming van planten, omdat het licht vooral in het rode spectrum valt.
-
Energie-efficiëntie: HPS-lampen zijn relatief energiezuinig in vergelijking met oudere technologieën zoals gloeilampen. Ze geven veel licht voor de hoeveelheid energie die ze verbruiken.
-
Lange levensduur: HPS-lampen gaan doorgaans langer mee dan bijvoorbeeld gloeilampen. De levensduur kan variëren van 12.000 tot 24.000 branduren, afhankelijk van het type en de omstandigheden.
-
Hoge lichtopbrengst: HPS-lampen bieden een hoge lichtintensiteit en worden daarom vaak gebruikt voor toepassingen waarbij veel licht nodig is.
-
Verschillende wattages: HPS-lampen zijn beschikbaar in een breed scala van wattages, van 35 watt tot 1000 watt of meer, afhankelijk van de toepassing.
Toepassingen van hogedrukontladingslampen:
- Straatverlichting en buitenverlichting: HPS-lampen worden veel gebruikt voor openbare verlichting, zoals straatlantaarns en parkeerplaatsen, vanwege hun hoge lichtopbrengst en energie-efficiëntie.
- Plantenverlichting (kweeklampen): In de plantenkweekindustrie worden HPS-lampen veel gebruikt voor de bloei- en vruchtfase van planten, omdat het licht voornamelijk rood is, wat de bloei bevordert.
- Industriële verlichting: Ze worden vaak toegepast in magazijnen, fabrieken en andere industriële omgevingen waar helder, duurzaam licht vereist is.
Voordelen van HPS-lampen:
- Hoge efficiëntie: Ze produceren veel licht per watt energie.
- Langere levensduur: HPS-lampen gaan vaak langer mee dan gloeilampen en spaarlampen.
- Geschikt voor buitenomgevingen: HPS-lampen zijn goed bestand tegen weersomstandigheden, waardoor ze geschikt zijn voor gebruik buiten.
Nadelen van HPS-lampen:
- Kleurweergave: Het kleurenspectrum van HPS-lampen is niet ideaal voor het volledig weergeven van kleuren, omdat ze voornamelijk rood-achtig licht uitstralen. Dit maakt ze minder geschikt voor toepassingen waar het belangrijk is om kleuren natuurgetrouw te zien (zoals in kunstgalerijen of winkels).
- Opwarmtijd: HPS-lampen hebben een opwarmtijd, wat betekent dat het even duurt voordat ze hun volledige helderheid bereiken na het inschakelen.
- Hoge warmteproductie: HPS-lampen produceren behoorlijk wat hitte, wat in sommige omgevingen een probleem kan zijn, vooral als ze in afgesloten of slecht geventileerde ruimtes worden gebruikt.
Hoe werkt een hogedrukontladingslamp (HPS)?
- Gasontlading: In de lamp bevindt zich een gasmengsel, vaak bestaande uit natrium en mercury (kwik). Wanneer er stroom door het gasmengsel vloeit, veroorzaakt dit een boogontlading, waarbij licht wordt uitgezonden.
- Hoge druk: De lamp werkt bij hoge druk, wat betekent dat de gasmoleculen dichter bij elkaar zitten, wat bijdraagt aan de intensiteit van het licht.
- Elektronische voorschakelaars: Omdat HPS-lampen een hogere opstartspanning nodig hebben, worden ze vaak gevoed door een voorschakelapparaat (ballast) dat de juiste spanning en stroom levert.
Toepassingen voor planten:
- Plantenkweek: HPS-lampen zijn bijzonder geschikt voor de bloei- en vruchtfase van planten, omdat het rode licht in het spectrum de bloei stimuleert.
- Hydrocultuur: HPS-lampen kunnen worden gebruikt in systemen voor hydrocultuur om de groei van planten zonder aarde te bevorderen.