Verlichting in kassen is essentieel voor het optimaliseren van de groeiomstandigheden van planten. In kassen worden vaak specifieke lichtomstandigheden gecreëerd om de fotosynthese te bevorderen, de groei van de planten te versnellen, of het groeiseizoen te verlengen. Door het gebruik van de juiste verlichting kan de plantengroei aanzienlijk verbeteren, vooral in omgevingen waar de natuurlijke lichtinval beperkt is, zoals tijdens de wintermaanden of in gebieden met minder zonlicht.

Doelen van verlichting in kassen:

1. Verbeteren van de fotosynthese: Verlichting ondersteunt het proces waarbij planten zonlicht omzetten in energie. In kassen wordt vaak gebruikgemaakt van kunstlicht om te zorgen voor voldoende lichtintensiteit voor de fotosynthese, vooral in seizoenen met weinig zonlicht.

2. Groei en ontwikkeling stimuleren: Het juiste licht kan de groeifase van planten beïnvloeden, zoals het bevorderen van kieming, bloei, of vruchtvorming. Licht beïnvloedt de fotosynthetische activiteit en kan de snelheid van plantengroei verhogen.

3. Verlenging van de daglengte: In de winter kan het toevoegen van kunstlicht helpen om de daglengte te verlengen, wat van belang is voor de bloei van bepaalde planten die gevoelig zijn voor daglengte.

4. Verbeteren van de opbrengst: Goed geplaatste verlichting kan zorgen voor een hogere oogst in termen van kwaliteit en kwantiteit, doordat de omstandigheden voor plantengroei constant kunnen worden gehouden.

5. Ziektepreventie: Het gebruik van verlichting kan helpen bij het controleren van de luchtvochtigheid en de temperatuur, wat ongunstige omstandigheden voor ziektes vermindert.

Soorten verlichting in kassen:

1. LED-verlichting:

   • Efficiëntie: LED-lampen zijn energiezuinig, gaan langer mee en genereren minder warmte dan traditionele verlichting, wat ze ideaal maakt voor gebruik in kassen.
   • Specifieke spectrums: LED's kunnen worden aangepast om licht van specifieke golflengten (kleur) te produceren die het beste zijn voor plantengroei. Ze kunnen het blauwe spectrum (voor vegetatieve groei) of het rode spectrum (voor bloei en fruitproductie) leveren.
   • Vermogen: LED-verlichting is krachtig en efficiënt in het leveren van het juiste licht, zelfs in omgevingen met weinig natuurlijke lichtinval.

2. Hogedruk natriumlampen (HPS-lampen):

   • Deze lampen worden vaak gebruikt in commerciële kassen en staan bekend om hun vermogen om een groot gedeelte van het rode spectrum te leveren, wat de bloei en vruchtproductie van planten bevordert.
   • HPS-lampen verbruiken echter relatief veel energie en kunnen warmte produceren, wat in sommige kassen een nadeel is.

3. Metalen halide lampen (MH-lampen):

   • Metalen halide lampen leveren een blauwachtig licht dat goed is voor de vegetatieve groei van planten. Ze kunnen de ontwikkeling van sterke wortels en bladeren bevorderen.
   • Ze zijn echter minder energiezuinig dan LED's en produceren ook meer warmte.

4. Fluorescentielampen:

   • Deze lampen worden vaak gebruikt voor kleine kweekruimtes of voor jonge planten die weinig licht nodig hebben. Ze zijn relatief energiezuinig en kunnen licht met een breed spectrum leveren.
   • T5-fluorescentielampen worden vaak gebruikt voor het kweken van planten, omdat ze een hoog rendement bieden in termen van lichtopbrengst en efficiëntie.

5. Lichtgevende stoffen:

   • In sommige gevallen worden fytolieten of fytolietenlampen gebruikt, die specifiek zijn ontworpen voor de plantengroei en licht in het blauwe en rode spectrum uitstralen, die essentieel zijn voor de fotosynthese.

Verlichtingsstrategieën in kassen:

1. Basisverlichting:

   • Basisverlichting wordt vaak gebruikt om daglicht te vervangen wanneer dit onvoldoende is. Dit is vooral nuttig in de wintermaanden, wanneer het aantal zonuren beperkt is.

2. Aanvullende verlichting:

   • Aanvullende verlichting wordt gebruikt in kassen om het natuurlijke zonlicht te ondersteunen en de plantengroei te verbeteren wanneer de zon niet voldoende licht levert. Dit helpt bij het verbeteren van de fotosynthese en het versnellen van de groei.

3. Verlichting met een gecontroleerd spectrum:

   • Verlichting in kassen kan specifiek worden afgestemd op de behoeften van planten door het kleurenspectrum te manipuleren. Sommige kassen gebruiken systemen die automatisch het licht aanpassen op basis van het type plant en de groeifase. Dit maakt het mogelijk om het lichtspectrum te optimaliseren voor elke specifieke toepassing.
   • Het blauwe spectrum bevordert de groei van de bladeren en de wortels, terwijl het rode spectrum essentieel is voor bloei en fruitontwikkeling.

4. Dynamische verlichting:

   • Dynamische verlichting past zich aan de biologische klok van de plant aan. Dit kan door de lichtintensiteit of kleur aan te passen, afhankelijk van de tijd van de dag en de groeifase van de plant. Dit bevordert natuurlijke groeipatronen en verbetert de algehele plantgezondheid.

5. Daglichtsimulatie:

   • Daglichtsimulatie is een verlichtingssysteem dat probeert het natuurlijke daglicht te evenaren door de lichtintensiteit en het spectrum te variëren, wat kan helpen om stress bij planten te verminderen.

Voordelen van verlichting in kassen:

1. Verhoogde opbrengst: Verlichting helpt bij het optimaliseren van de plantengroei, wat leidt tot hogere opbrengsten in termen van zowel kwaliteit als kwantiteit van de producten.

2. Seizoensgebonden aanpassing: Verlichting in kassen maakt het mogelijk om de groeiomstandigheden in de winter of in gebieden met minder zonlicht te optimaliseren, waardoor het kweken van gewassen mogelijk is in seizoenen die anders ongunstig zouden zijn.

3. Precisie en controle: Het gebruik van verlichting stelt kwekers in staat om het lichtniveau, de kleurtemperatuur en de duur van de belichting zeer nauwkeurig te regelen. Dit maakt het mogelijk om de groeifase van de planten precies af te stemmen.

4. Energie-efficiëntie: Door het gebruik van technologieën zoals LED-verlichting kunnen kassen energie efficiënter werken, wat de operationele kosten verlaagt.

Nadelen van verlichting in kassen:

1. Kosten van installatie: Het opzetten van een verlichtingssysteem voor een kas kan aanzienlijke kosten met zich meebrengen, vooral bij de installatie van energie-efficiënte technologieën zoals LED-verlichting.

2. Hittestress: Sommige soorten verlichting, zoals HPS-lampen, kunnen aanzienlijke warmte produceren, wat kan leiden tot hittestress voor de planten als de verlichting niet goed wordt beheerd.

3. Energieverbruik: Sommige traditionele verlichtingssystemen (zoals HPS-lampen) kunnen relatief veel energie verbruiken, wat de operationele kosten verhoogt.

Conclusie:

Verlichting speelt een cruciale rol in het optimaliseren van plantengroei en het verbeteren van de opbrengst in kassen. Door gebruik te maken van de juiste verlichtingstechnologieën, zoals LED's, HPS en metalen halide lampen, kunnen kwekers de omstandigheden in hun kassen aanpassen voor een efficiënter groeiproces. Het aanpassen van het lichtspectrum en de lichtintensiteit kan de gezondheid en productiviteit van planten aanzienlijk verbeteren, wat leidt tot hogere opbrengsten en betere kwaliteit van gewassen.